Vroeger, lang, lang geleden, vertelde de meester over horigen.
Tja, horigen, de horigen, wat moest ik daarmee? Ik vond het wel een mooi woord, net zoiets als dat iemand vogelvrij verklaard was. Vond ik ook al zo mooi klinken als kind. Wat wil je nog meer? Vogels vliegen van noord naar zuid en weer terug, kennen geen grenzen, ze vliegen waar ze naar toe willen. Nestje bouwen, druk zijn, voedsel zoeken, geen gevaar te bekennen. Vliegtuigen had je in de middeleeuwen nog niet, laat staan Schiphol, windmolens en elektriciteitsdraden.
Waarom was het dan zo slecht gesteld met een vogelvrij verklaarde?
De meester maakte er een spannend verhaal van, voor de vogelvrij verklaarde lag het gevaar achter elke struik op de loer, dus in mijn kinderhoofd speelde zich een worsteling af, om uiteindelijk te moeten erkennen, dat vogelvrij zijn, niets te maken had met de vrijheid van vogels, laat staan vrije vogels. Hooguit werd hij als een vogel opgezweept van noord naar zuid.
Hoe zit het dan met horigen?
Horigen, stonden in dienst van een heer, die de macht over hen had, die zij moesten gehoorzamen. Ze hadden nauwelijks rechten, hun positie stond bijna gelijk aan een slaaf. Misschien was een vogelvrij verklaarde, dan wel iemand, of een horige, die ongehoorzaam was geweest aan zijn heer, of moet ik zeggen Heer, een wereldse dan wel te verstaan, die het heeeeerlijke recht had, de mensen die op zijn gebied geboren waren, op deze wijze te straffen, vogelvrij te verklaren?! Maar dat heeft de meester er niet bij verteld. Nee, een vogelvrij verklaarde is ongehoorzaam geweest en dat is het ergste wat je kunt doen!
Vogelvrijen en horigen zijn woorden die je heden ten dage niet meer hoort, want ze passen niet meer. Nee, er zijn andere woorden ontstaan. Klokkenluiders heten ze nu.
Vroeger, als lagere schoolkind zou ik de associatie hebben gehad met mannen, die aan dikke touwen hingen om de klokken te laten luiden, en niet te vergeten de klokkenluider van de Notre Dame de Paris.
De klokkenluiders van nu weten waar de klepel hangt. Het zijn mensen, die misstanden naar buiten brengen, zoals groot onrecht dat wordt aangericht binnen hun werk en wat ze niet met hun geweten in overeenstemming kunnen brengen. En in plaats van dat ze door collega's of in z'n algemeenheid door hun medemens gesteund worden, worden ze maar al te vaak als instabiel of als het brein geëlimineerd. Schandalig!
Dan begint de ellende, ze worden als ongehoorzaam bestempeld voor het systeem en worden bestraft, op non-actief gezet, of gedwongen te zwijgen of ontslagen, verliezen hun rechten, enz.
Er zijn nu plannen voor een "Klokkenluidershuis". Opvang en juridische begeleiding van klokkenluiders.
Het is als een contradictio in terminis.
Toch..... ik hoop werkelijk, dat het zal werken.
Want, is het niet zo, éénmaal ongehoorzaam, dan achtervolgt dit je de rest van je carriere ?! En dan ben je uiteindelijk toch nog een vogelvrij verklaarde!
Leefse
Aleke.
